Esmer olsanız bile, ailenizde kalıtımsal olarak lekesi bol akrabalarınız varsa, zaten potansiyel olarak risk taşıyorsunuz demektir.
Burun üstünde, elmacık kemiklerinde, alında veya dudak üstünde koyu kahverengi bölgeler halinde çıkıp, canımızı sıkan bu lekeler hormonal değişimlerle ve güneşle temasla oluşuyor.
Pigmentlerin üretimi çoğaldığı için cildinizde renk değişikliği başlıyor.
Çoğumuz halk arasında "gebelik maskesi\' olarak biliriz. Hamilelik süresince bedendeki hızlı hormonal değişimler sırasında güneş ışınlarına maruz kalınınca çoğu kadında lekelenme oluşur.
Elbette ilk sebebi güneş ışınlarıyla temastır. Ama polikistik over, tiroid, aşırı tüylenme, adet düzensizliği gibi sebeplerden, kadınlık hormonu tedavisi gören, doğum kontrol hapı kullanan hatta solaryumu abartan hanımlarda da \'melasma\' dediğimiz bu leke oluşabiliyor.
Bir başka risk altındaki grup ise aşırı güneşlenen, deri altındaki pigment üretimini bozacak ve alt tabakada yaşlanmayı tetikleyecek kadar güneşte kalan insanlar... (Bisikletçiler, açık havada çalışanlar vs.)
Nasıl geçiyor?
Hormonal sorun çözüldüğünde, hamilelik sona erdiğinde, kış gelip de güneş ışınları cılızlaşınca leke açılıyor. Görünmez oluyor, ama orada duruyor.
Bu leke adacıklarını dermatolog lazer veya kimyasal soyma ile hafifletir, evde leke açıcı bakıma devam etmek ve güneş ışınlarından (yaz-kış) korunmak şart. Çünkü en ufak bir UVA/UVBA temasında koyuluk derhal artar ve yine leke hortlar.
İzlenecek yol
Hangi tedaviye karar verirseniz verin yazları 50 SPF, kışları 30 SPF güneş korumayı evinizin anahtarı gibi hayatınızdan asla çıkarmayacaksınız.
Renk açıcı asitli serumları, AHA'lı kremleri en az 2 ay düzenli kullanıp açılma sağlanamaz ise dermatologa gitmek ve kimyasal soyma yaptırmak gerekiyor. Kozmetiğin açma yetkisi bir yere kadardır. Ötesinde ecza ve mekanik uygulamalar devreye girer.
Şapka iyi bir destek koruyucudur. Gözlük iyi bir koruyucudur. Seçimi konusunda ilgili yazımıza göz atınız.
Kimyasal peeling uygulanırken ve sonrasında leke açıcı serum ve kremleri evde uygulamaya devam etmelisiniz.
Kimyasal peeling'i sürekli yaptırmamalısınız. Cildinizi inceltir ve hassaslaştırır. Bunu bir silgi gibi görmeyin.
İnatçı lekeler için \'enzimatik peeling\' iyi bir alternatiftir. Bir ay içerisinde deri altında pigmentasyonu tetikleyen mekanizmayı baskılar. Lekenin koyulaşmasını durdurur. Tekrarlamaması için bir yıl kadar devam etmeniz gerekebilir. Bu yöntemi seçerseniz evde kullanacağınız leke ürünlerini doktorunuza göstermek ve onayını almak durumundasınız.
Birkaç kez kimyasal soyma, asitle açma deneyip yine leke oluşmuşsa lazer ile açmayı deneyebilirsiniz. Doktorunuzun tedavisi boyunca evde leke açıcı serum ve kremleri kullanmaya devam edersiniz.
Hiçbir leke silici işlem ömür boyu kalıcı değildir. Güneşle dostluğunuzu SPF ile bitirmeniz şart.
Çilli insanlar çocuksu güzelliğin sembolüdür, çok sempatik bulunurlar ama çili olanların en büyük hayalleri çillerini yok etmektir.
Çilinizin nasıl oluştuğu, onu yok etmek istediğiniz yöntemi seçmenizde size yardımcı olacaktır. Ama önce çil nasıl oluşur bir bakalım...
Neden çillerim var?
Doğuştan kızıl ve sarı saçlı, açık tenli ve renkli gözlülerde daha çok çillenme olur. Bu bir genetik kalıptır.
Bazı radyasyon tedavilerinden sonra da deride çillenme görülebiliyor. Çilleri yok etmek için krem sürüyor ve solaryuma da gidiyorsanız size üzücü bir haberim var: Boşa kürek çekiyorsunuz! Çünkü solaryum (güneş odası) da bir çillenme kaynağıdır.
Güneş gördüğüne kolay bronzlaşamayan, kızaran açık renkli derilerde daha çabuk çil oluşur.
Çillenmede genetik yatkınlık en önemli faktördür. Yani halanızda, anneannenizde, babanızda, teyzenizde olan çiller DNA'nızda sizin de potansiyel çilli olmanızı belirler.
Birinci tip çil, basit çillerdir. Özellikle güneşin etkisiyle ve genetik yatkınlıkla ortaya çıkan küçücük, kahverengi noktacıklardır. Çocuklarda ve erişkinlerde gördüğümüz milimetrik boyutta olan, en çok güneşe maruz kalan yerlerde çıkan, bu küçük çillere \'efelit\' denilir. 2 Yaş civarı çıkar, 20'li yaşlara doğru kendiliğinden yok olur. Sonrasında da iyi bir korumayla (30 spf) gayet iyi önleri alınabilir.
İkinci tip çil, \'Solar lentigo\' denilen, ileri yaşlarda deride çıkan, daha koyu renkte, düzensiz yapısı olan çillerdir. Bunlar kendinden yok olmaz ve tedavi gerektiren lekelerdir. Güneşe maruz kalmaktan çıkar ve koyulaşıp sabitlenirler. Burun üzerinde, yanaklar, el üstleri, omuz başlarında, alın ve sırtta yoğundurlar. Güneş yanığı çilleri de diyebileceğimiz bu tip çiller genellikle 30-50 yaş arası ortaya çıkar, yaş arttıkça koyulaşır ve genişler.
Nasıl yok edeceğim?
Üst tabakada olan lekeler ve çiller evet, yok edilebilir. Hormonal lekeler gibi derinin alt tabakasında olmadıkları için tedaviye daha kolay yanıt verirler.
Temel anayasanız: Yaz ve kış güneşten korunacaksınız! (minimum 30 spf) Başka çaresi yok. Üç saatte bir yenilemezseniz de etkisi tam olmayacaktır. Güneşle temas ettikçe her zaman görünür olacak ve koyulaşacaklardır. Çili istemiyorsanız bunlara uyacaksınız.
Kozmetik Anayasasının ikinci maddesi: En az 3 ay düzenli kullanım! Bir hafta sür, ara sıra sürme durumu olmayacak yani! Bir ay kullanıp \'bu işe yaramadı\' deme hakkınız yok!
Gece kullanımı olan, \'Hidrokinon\' içeren ürünler epey etkilidir ama kontrolsüz kullanıldığında, güneşe karşı hassasiyet yaratabiliyor ve çok üzün süre kullanıldığında deride değişik beyazlanmış yerler yahut iyice koyulaşmış bölgeler de yaratabiliyor. Altı aydan fazla kullanımı sakıncalı ve ancak doktor kontrolünde kullanılmalı. Kendi başınıza alıp sürmeyin! (Avrupa'da kullanımı yasaklanmıştır)
Kremlerdeki Retinol ve retinoik asit, AHA (glikoik asit), Kojik asit gibi \'üst tabakayı soyarak\' etki eden maddeler çillerin rengini açar. Üst tabaka soyuldukça renk açılır. Kremlerdeki Arbutin, meyankökü gibi özler de alt tabakada pigment oluşumunu baskılar ve çilleri oluşturan pigmentlerin bir araya toplaşmasını önler.
Dermatolog denetiminde çillerden kurtulmak isterseniz:
Kimyasal soyma, bitkisel yüzeysel peeling veyahut lazer yöntemiyle renklerini oldukça soldurabilirsiniz. Ama unutmamanız gerek bir şey var: Lekenin büyüklüğü veya çilin derinliği, bulunduğu yere göre de değişik sonuçlar elde edeceksiniz.
Genelde bu 6 seans sürer ve iki hafta arayla yapılır. Çil'in temel anayasası 1.ci maddeniz \'spf ile sürekli korunma\' şartını asla unutmayın. Kimyasal işlemler süresince de sonra da sürekli güneş koruması kullanmak zorundasınız. Yoksa yine çıkar!
Peeling sonrası \'tepkisel pigmentasyon\' denilen yeniden lekelenme sorununu da gece kremleri kullanarak önleyebileceğinizi doktorunuz söyleyecektir.
Piyasada çilleri yok etmek için üretilmiş birçok krem var. Kremin içindeki etken maddenin ne olduğunu bilmeden, bazı maddelerin hassas ciltleri de tahriş edebileceğini, felaketler de yaratabileceğini göz önünde bulundurarak, lütfen her kavanoza KURTARICI gözüyle bakmaktan vazgeçin.
Sevgiler..